Voor u ligt het eindproduct van de zoektocht om de leeromgeving van Beeldende Vorming (BV) lessen op het voortgezet onderwijs (VO) autismevriendelijker te maken. Deze opdracht is uitgevoerd in het kader van de tweejarige masteropleiding Educational Needs (EN) aan de Hogeschool Utrecht. De module autisme spreekt mij om persoonlijke en professionele redenen aan. Tijdens deze module wil ik leren hoe ik in samenwerking met leerlingen met ASS kan zorgen voor een optimale leeromgeving. 

Na 8 jaar te hebben gewerkt als BV-docente ben ik uit het onderwijs gestapt. Het lukte mij niet meer de docent te zijn die ik wilde zijn; een docent die elke leerling ziet. Als onderdeel van mijn zoektocht hoe ik het onderwijs weer in kan zonder mezelf te verliezen, volg ik de Master EN en loop ik op verschillende plekken stage, waaronder het samenwerkingsverband VO Delflanden als Begeleider Passend Onderwijs (BPO-er) . 

Tijdens mijn stage deed ik een docent-observatie tijdens een BV les. In deze les speelde er een situatie die mij de inspiratie gaf voor mijn onderzoek. Ik wil docente M. dan ook bedanken voor haar gastvrijheid in haar les. Er wordt tijdens de lessen BV een groot beroep gedaan op de executieve functies en de centrale coherentie van leerlingen. Onbewust paste ik mijn lessen hier al op aan, wellicht vanuit een eigen behoefte aan structuur en overzicht. Nu vroeg ik mij af hoe andere docenten dit aanpakken en hoe leerlingen met ASS het vak BV ervaren.

Voor mijn onderzoek ben ik in gesprek gegaan met leerlingen met ASS, verschillende docenten, BPO-ers en autisme expert Jan Odolphi. Ben ik verschillende boeken ingedoken en bezocht ik twee reguliere VO-scholen en één VSO-school voor leerlingen met ASS. De resultaten heb ik uitgewerkt en verklaard vanuit verschillende theorieën. Daarna ben ik gaan zoeken naar oplossingen. Over de uitdagingen en oplossingen ben ik weer in gesprek gegaan met alle betrokkenen. Ik wil graag alle docenten, leerlingen en in het speciaal Jan, Gerry en Liane bedanken voor hun openheid, inzichten, geduld en hulp. Zonder jullie was het onderzoek niet tot dit resultaat gekomen. 

Uiteindelijk heb ik een website gemaakt die door alle (BV) docenten en BPO-ers gebruikt zou kunnen worden. Het geeft inzicht in wat autisme inhoudt, welke uitdagingen er kunnen zijn voor leerlingen met ASS (en het vak BV), verklaringen vanuit de theorie en mogelijke oplossingen of opdrachten die helpend kunnen zijn. Het biedt een houvast voor alle docenten en begeleiders. 

In de uitwerking van dit onderzoek wordt gesproken in de mannelijke vorm waar het betrekking kan hebben op zowel mannelijke als vrouwelijke personen. 

Ik wens alle lezers veel plezier en inspiratie. 

Vienna Romanée Buddenböhmer 

Leiden 2022